Ayak bileklerinde şişme, birçok kişinin yaşamının farklı dönemlerinde karşılaşabileceği yaygın bir problemdir. Genellikle ayak bileğinde sıvı birikmesi veya dokuların iltihaplanması sonucu oluşur. Bazı durumlarda basit ve geçici nedenlere bağlıdır; ancak bazen ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir.
Aşağıdaki başlıklar, ayak bileği şişmesinin en yaygın nedenlerini detaylı biçimde açıklar.
1. Uzun Süre Ayakta Kalmak veya Oturmak
Uzun süre hareket etmeden ayakta durmak ya da oturmak, kanın bacaklarda birikmesine neden olur. Yer çekimi etkisiyle ayak bileği çevresinde ödem oluşur. Özellikle masa başı çalışanlarda, uzun yolculuk yapanlarda veya sürekli ayakta iş yapanlarda sık görülür.
2. Travma ve Yaralanmalar
Ayak bileğinin burkulması, incinmesi veya düşme gibi kazalar, o bölgede şişmeye yol açabilir.
- Dokularda meydana gelen hasar,
- Bağların gerilmesi,
- Kan damarlarının zedelenmesi
şişmenin temel nedenidir. Travmaya bağlı şişlik genellikle ağrı, kızarıklık ve hareket kısıtlılığıyla birlikte görülür.
3. Dolaşım Problemleri
Varis ve Toplardamar Yetmezliği
Kan, bacaklardan kalbe yeterince geri pompalanamadığında ayak bileklerinde sıvı birikimi olur. Gün sonunda artan şişlik varislerin tipik belirtilerindendir.
Pıhtı (Derin Ven Trombozu – DVT)
Bacak toplardamarlarında oluşan pıhtı, ciddi ve acil müdahale gerektiren bir durumdur. Tek taraflı şişlik, bacakta sıcaklık artışı ve ağrı varsa hemen doktora başvurulmalıdır.
4. Kalp, Böbrek ve Karaciğer Hastalıkları
Ayak bileği şişliğinin bazı nedenleri ciddi sağlık sorunlarıyla ilişkilidir.
- Kalp yetmezliği: Kalbin kanı yeterince pompalayamaması nedeniyle sıvı bacaklarda birikir.
- Böbrek sorunları: Vücutta su ve tuz dengesinin bozulması ödem oluşturur.
- Karaciğer hastalıkları: Protein üretiminin azalması sonucu sıvı dokulara sızar ve şişlik oluşur.
Bu tür şişlikler genellikle iki ayakta birden görülür.
5. Hamilelik
Hamilelik döneminde hormonların değişmesi, artan kan hacmi ve bebeğin büyümesiyle ortaya çıkan basınç nedeniyle ayak bileklerinde şişme oldukça yaygındır. Özellikle gün sonunda ve sıcak havalarda şişlik artabilir.
6. İlaçların Yan Etkileri
Bazı ilaçlar vücutta sıvı tutulumuna neden olabilir.
- Kortizonlar
- Tansiyon ilaçları
- Antidepresanlar
- Doğum kontrol ilaçları
Bu ilaçların kullanımında ayak bileklerinde ödem görülebilir.
7. Enfeksiyonlar
Ayak bileğinde veya çevresinde oluşan enfeksiyonlar, kızarıklık, ağrı ve şişlikle kendini gösterir. Diyabet hastalarında enfeksiyon riski daha yüksektir ve daha dikkatli takip edilmelidir.
8. Lenf Dolaşımı Problemleri
Lenf damarlarındaki tıkanıklık veya hasar, sıvının ayak bileklerinde birikmesine neden olur. Lenfödem olarak bilinen bu durum özellikle ameliyat, kanser tedavisi veya doğuştan gelen lenf bozuklukları sonrası görülebilir.
Ayak Bileği Şişmesine Ne İyi Gelir?
- Bacakları yukarı kaldırmak
- Soğuk kompres uygulamak
- Uzun süre hareketsiz kalmaktan kaçınmak
- Bol su tüketmek
- Tuz tüketimini azaltmak
- Rahat ayakkabılar giymek
- Gerekirse doktor önerisiyle ödem giderici ilaç kullanmak
Ne Zaman Doktora Gidilmelidir?
Aşağıdaki durumlarda tıbbi destek almak şarttır:
- Şişlik aniden başlarsa
- Tek bacakta şiddetli ağrı veya sıcaklık varsa
- Nefes darlığı ile birlikte görülüyorsa
- Yaralanma sonrası şişlik geçmiyorsa
- Şişlik uzun süre devam ediyorsa
